Een organogram zie je vaak terug in bedrijven, instellingen en organisaties. Het is een visuele weergave van structuur, maar veel mensen vragen zich af hoe zo’n schema er precies uitziet, waarom het belangrijk is en hoe je het opbouwt.
In dit artikel ontdek je wat een organogram is, welke soorten er bestaan, hoe je er zelf een maakt en waar je op moet letten bij de indeling. Alles wordt helder uitgelegd, zonder vage termen.
Wat is een organogram van een bedrijf?
Een organogram van een bedrijf is een visueel schema waarin de hiërarchische structuur van het bedrijf wordt weergegeven. Het laat zien wie welke functie heeft, hoe afdelingen zijn opgebouwd en wie aan wie rapporteert. Een organogram bestaat meestal uit vakjes of blokken die verbonden zijn met lijnen. Elk vakje bevat een functietitel of naam, en de onderlinge lijnen geven aan wie leiding geeft en wie ondergeschikt is.
Voorbeeld:
- Bovenaan staat de CEO of algemeen directeur.
- Daaronder zie je bijvoorbeeld afdelingshoofden zoals de financieel directeur (CFO), operationeel directeur (COO) en HR-manager.
- Daaronder volgen de teamleiders en medewerkers.
Een organogram maakt de interne structuur van een organisatie in één oogopslag duidelijk.
Waarom gebruiken bedrijven een organogram?
Bedrijven gebruiken een organogram om structuur, verantwoordelijkheden en communicatielijnen helder te maken. Het helpt bij:
- Het verduidelijken van de rolverdeling
- Interne communicatie verbeteren
- Nieuwe medewerkers snel wegwijs maken
- Conflicten over taken of verantwoordelijkheden voorkomen
- Efficiënter organiseren van teams en afdelingen
Zeker in grotere organisaties is een goed organogram onmisbaar om overzicht te behouden.
Welke soorten organogrammen zijn er?
Er bestaan verschillende soorten organogrammen, afhankelijk van de bedrijfsvorm en structuur. De drie meest gebruikte zijn:
- Hiërarchisch organogram
Dit is de klassieke piramidevorm, met één leidinggevende bovenaan en meerdere lagen daaronder. Geschikt voor traditionele bedrijven met duidelijke gezagsverhoudingen. - Functioneel organogram
Hierbij worden afdelingen ingedeeld op basis van functie (zoals marketing, finance, productie). Dit type is ideaal voor bedrijven die sterk taakgericht werken. - Matrixorganogram
In een matrixstructuur rapporteert een medewerker aan twee leidinggevenden, bijvoorbeeld een projectmanager én een afdelingshoofd. Dit model wordt vaak gebruikt in projectgebaseerde organisaties.
Elk model heeft voor- en nadelen, afhankelijk van de grootte en werkwijze van het bedrijf.
Hoe maak je een organogram?
Een organogram maken begint met het verzamelen van de juiste informatie over functies, afdelingen en onderlinge relaties. Vervolgens kies je het type organogram dat past bij je organisatie.
Stappen om een organogram op te stellen:
- Noteer alle functies of functienamen
- Bepaal wie leiding geeft aan wie
- Kies de juiste indeling (hiërarchisch, functioneel of matrix)
- Zet de structuur om in een visueel schema met vakken en lijnen
- Gebruik duidelijke benamingen en een logische opbouw van boven naar beneden
Je kunt hiervoor software gebruiken zoals PowerPoint, Lucidchart, Canva of Excel. Ook veel HR-systemen hebben standaard organogramfuncties.
Wat zijn de voordelen van een goed organogram?
Een duidelijk organogram zorgt voor structuur en efficiëntie binnen een bedrijf. De voordelen zijn onder andere:
- Snelle oriëntatie voor nieuwe medewerkers
- Betere taakverdeling en verantwoordelijkheidsgevoel
- Eenvoudiger plannen van projecten en samenwerkingen
- Minder verwarring over rapportagelijnen
Bij groei of herstructurering van een organisatie helpt het organogram ook om knelpunten of overlappende functies te herkennen.
Wat zijn veelgemaakte fouten bij het opstellen van een organogram?
Hoewel een organogram eenvoudig lijkt, worden er vaak fouten gemaakt. Enkele veelvoorkomende valkuilen zijn:
- Onduidelijke functietitels of vakjes zonder inhoud
- Onlogische opbouw of verkeerde volgorde van hiërarchie
- Geen actualisatie bij personeelsveranderingen
- Te veel details waardoor het overzicht verdwijnt
- Lijnen die onduidelijk maken wie aan wie rapporteert
Een goed organogram is overzichtelijk, up-to-date en logisch opgebouwd.
Hoe vaak moet je een organogram bijwerken?
Een organogram moet worden aangepast zodra er structurele veranderingen plaatsvinden, zoals:
- Nieuwe functies of afdelingen
- Fusies of overnames
- Interne herstructureringen
- Vertrek van sleutelfiguren of benoeming van nieuwe managers
In de praktijk betekent dit dat je het organogram best minstens één keer per kwartaal controleert, zodat het altijd actueel blijft.
Veelgestelde vragen
Moet een organogram altijd een hiërarchische structuur hebben?
Nee, er bestaan ook platte of functionele organogrammen waarin hiërarchie minder zichtbaar is. De gekozen vorm hangt af van de bedrijfsstructuur.
Kan je een organogram maken zonder functietitels?
Dat is af te raden. Functietitels zijn nodig om de structuur te begrijpen. Zonder titels is het onduidelijk wie welke rol heeft.
Hoe gedetailleerd moet een organogram zijn?
Een organogram moet volledig zijn op niveau van functies en afdelingen, maar niet té gedetailleerd. Persoonlijke informatie of taken per individu horen er meestal niet in.